|
Lekki czołg PzKpfw I został opracowany na zlecenie gen.
Oswalda Lutza. Projekt czołgu był opracowywany równolegle w
zakładach Daimler-Benz, Krupp, MAN i Rheinmetall- Borsig.
Ponieważ Niemcy obowiązywał, traktat wersalski, który
zabraniał posiadania broni pancernej, projekt czołgu był
przygotowywany w tajemnicy. Aby wprowadzić w błąd służby
wywiadowcze innych państw PzKpfw I opracowywany był pod nazwą
Landwirtschaftlichter Schlepper, czyli ciągnik rolniczy. Zakłady
Kruppa opracowały podwozie wzorując się na brytyjskim czołgu
Carden-Lloyd Mk VI. Podwozia te zostały przekazane Niemcom
przez Sowietów w 1932 roku. Niemcy, którzy od 1923 roku
prowadzili na mocy tajnej umowy, bazy wojskowe, powołali
Inspektorat ds. Pojazdów Mechanicznych, który koordynował
prace projektowe i próby techniczne w Szkole Wozów Bojowych
pod Kazaniem. Pierwsze pięć w pełni przygotowanych podwozi
zostało przygotowane już w lecie 1933 roku. Przeszły one próby
na poligonie w Kummersdorfie i w ich wyniku opracowano
podwozie znane jako 1 LaS Krupp. Pierwsze gotowe czołgi (15
wozów) przekazano we wrześniu do Oddziału Szkolenia
Motorowego w Zossen, który stał się zaczątkiem 1 Pułku
Pancernego. Latem 1935 roku, gdy powstał 2 Pułk Pancerny,
także i on został wyposażony w czołgi 1 LaS Krupp
(oznaczenie zmieniono na PzKpfw I Ausf. A w lecie
1935 roku). Czołg ten posiadał wiele wad konstrukcyjnych.
Przede wszystkim posiadał zbyt słaby silnik. Silnik Krupp M
305 o mocy 60 KM próbowano zastąpić silnikiem Krupp M 601,
bez rezultatu. Poza słabymi właściwościami trakcyjnymi
obydwa silniki charakteryzowały się głośną pracą i przy
dłuższych trasach następowało szybkie zmęczenie załogi,
co odbijało się na zdolności bojowej. Jednostkę napędową
zmieniono instalując silnik Maybach NL 38 TRKM o mocy 100 KM.
Zmianie uległa też konstrukcja czołgu. Zamontowano dodatkową
parę kół nośnych, zmieniono mocowanie koła napinającego
i dodano parę kół podtrzymujących. Wydłużono o 40cm
przedział silnikowy, zmieniono
wyprowadzenie i zamocowanie tłumików. Tak zmodyfikowany czołg
otrzymał nazwę PzKpfw I Ausf B. Produkcję tego
typu zlecono zakładom Henschel i Krupp-Gruson, (od 1935 do
1937) a w 1936 dołączyły do nich zakłady MAN i Wegman (do
1938 roku). Produkcję obu typów zakończono w 1938 roku.
Wersje A i
B były jedynymi wersjami produkowanymi seryjnie. Opracowano
jeszcze wersję C, zamówioną przez Heereswaffenamt jako nowy
typ czołgu przystosowany do transportu drogą powietrzną.
Jednak czołg PzKpfw 1 Ausf. C (VK 601) nie był
rozwinięciem czołgu PzKpfw 1 Ausf. B, lecz stanowił całkowicie
odrębną konstrukcję. Posiadał nowy typ podwozia z dużymi
kołami nośnymi, kadłub i wieżę zaprojektowały zakłady
Daimler-Benz. Kilkanaście czołgów stosowano bojowo w 1
DPanc na froncie wschodnim. Cała, próbna seria produkcyjna
wynosiła 40 sztuk. W 1939 roku powstał nowy typ czołgu
lekkiego specjalnie przystosowany do wsparcia piechoty tzw.
czołg piechoty. Czołg PzKpfw 1 Ausf. F (VK 1801)
posiadał silne opancerzenie dochodzące do 80 mm. Zarząd
Uzbrojenia 12 grudnia 1939 roku polecił wykonanie serii 30
czołgów. Pierwsze seryjne czołgi opuściły fabryki pod
koniec 1942 roku. W 1943 roku 8 czołgów używała bojowo 1
DPanc walcząca na froncie wschodnim.
Czołg dowodzenia KLEINPANZERBEFEHLSWAGEN (SD KFZ
265)
W celu zapewnienia dobrej koordynacji działań formacji
pancernych postanowiono zbudować pojazd specjalnie
przeznaczony do dowodzenia tymi formacjami. Czołgi PzKpfw 1
były zbyt małe, aby montować w nich standardowe radiostacje
dalekiego zasięgu. W 1935 roku w zakładach Daimler-Benz
zbudowano sześć bezwieżowych, nieuzbrojonych czołgów
wyposażonych w zestaw radiostacji. Czołgi dowodzenia
nazywane były KlPzBfWg(Sd Kfz 265). Pierwsze wozy to 1 Kl A.
Załoga powiększona była o telegrafistę. W latach 1935-1938
wyprodukowano około 200 czołgów tego typu, w dwóch seriach
2 Kl B i 3 Kl B. Pierwsza seria wozów uzbrojona była w km MG
13, a później w MG 34 i miała małą wieżyczkę dowódcy,
opancerzenie do 14,5 mm. Druga seria miała pancerz pogrubiony
do 19 mm i MG 34 zamontowany w standardowym jarzmie kulistym.
Początkowo stosowano anteny półstałe, następnie ramowe,
zaś od 1939 roku gięte anteny prętowe. Czołgi dowodzenia
były używane bojowo do 1942 roku, później
niektóre z nich po przebudowie służyły jako
pancerne ambulanse i wozy zabezpieczenia technicznego.
Czołgi PzKpfw 1 stanowiły blisko połowę
niemieckich sił pancernych podczas ataku na Polskę oraz
podczas kampanii we Francji.
W miarę jak krystalizowała się niemiecka doktryna
pancerna, a zwłaszcza po doświadczeniach wyniesionych z walk
w Polsce, dla Niemców stało się jasne, iż niezbędne jest
posiadanie samobieżnych dział przeciwpancernych. Ten zupełnie
nowy środek walki wykorzystywany byłby w formacjach
pancernych w celu umocnienia się na zdobytym terenie, co odciążyłoby
czołgi, a te mogłyby kontynuować natarcie. Jednostki
pancerne pomyślane jako związki szybkie zyskałyby zatem
jeszcze większą manewrowość. Działa samobieżne mogłyby
być wykorzystywane także przez jednostki piechoty, co
znacznie przyspieszyłoby tempo ataku.
Tak
powstało samobieżne działo przeciwpancerne 4,7 cm PaK(t)
Sf1 Auf PzKpfw I Ausf B. Na podwoziu zamontowano działko
Skoda A-5 kalibru 47 mm. Produkcję zakończono po
wyprodukowaniu 132 wozów.
Na przełomie 1939/40 roku w zakładach
Alkett zbudowano samobieżne działo 15 cm s1G 33 auf PzKpfw I
Ausf B. Na podwoziu drugiej wersji czołgu zamontowano haubicę
polową piechoty 15 cm s1G 33 L/12. Ochronę dawała 10 mm
nadbudówka z blachy pancernej. Wyprodukowano 38 sztuk.
Z pierwszej wersji powstało także 51
MunitionSchlepper Auf PzKpfw I Ausf A, SdKfz 111. Czyli
opancerzone transportery amunicji.
162 wozy serii B przebudowano na wozy
pogotowia technicznego. Na podwoziu I powstały też czołgi
saperskie, nosiciele mostów, miotacz płomieni oraz wozy
treningowe.
|
|